FRAMING en de illusie van realiteit
Met behulp van Framing kan je mensen goed manipuleren! In dit artikel laten we zien hoe je een realiteitsillusie kan maken én jezelf ertegen kan beschermen!
Door middel van framing kan je mensen erg succesvol misleiden. Daarom wordt het bij het maken van fake news vaak gebruikt om te spelen met de realiteit. Aan de hand van het medium film laten we in dit artikel zien hoe je een illusie van realiteit kan opwekken en op welke manier we ons er het best tegen kunnen beschermen.
Framing is een overtuigingstechniek waar je de beeldvorming van iemand mee kan beïnvloeden.
Van illusionist tot filmpionier
George Méliès is één van de pioniers van het medium film. Toen de gebroeders Lumière in 1895 de cinematograaf in Frankrijk tentoonstelden, was Méliès meteen erg geïnteresseerd. Voordat hij begon met het maken van films werkte Méliès als illusionist. En aan de hand van het nieuwe medium film zette hij zijn passie voor illusionisme voort! Met film was je namelijk in staat om – bijvoorbeeld met behulp van montage – het publiek nog meer om de tuin te leiden.
In de film Hugo (2011) zit een scène waarin er aandacht wordt besteed aan de carrière van Méliès: van illusionist tot filmpionier. Op die manier krijg je een impressie van hoe hij te werk ging en zijn publiek met beelden kon manipuleren.
Direct Cinema
Door de jaren heen is de relatie tussen film en realiteit altijd erg belangrijk geweest. In de jaren veertig en vijftig was filmcriticus André Bazin bijvoorbeeld van mening dat realisme erg waardevol is voor film. Hij was voor het nastreven van objectiviteit door onder andere zo weinig mogelijk te monteren. Met als doel dat het publiek de ruimte kreeg om de film op hun eigen manier te interpreteren, zonder aan de voorkant gemanipuleerd te zijn.
Daarnaast ontstond er in de jaren zestig een documentairegenre, genaamd Direct Cinema, dat zich ook richtte op het streven naar realisme – maar wel een nieuw soort realisme. De ontwikkeling van de camera speelde hierbij een belangrijke rol, omdat het mogelijk werd om meer vanuit de hand te filmen. De camera’s werden door de technologische ontwikkelingen namelijk steeds lichter. Twee andere kenmerken van Direct Cinema zijn:
- het gebruiken van synchrone geluidsopnames;
- de gebeurtenissen in een chronologische volgorde afspelen.
In deze scène uit de documentaire Primary (1960) volgt de cameraman presidentskandidaat John F. Kennedy door een grote groep mensen, wat de kenmerkende observerende stijl van het genre erg goed laat zien.
“Framing works through association”
De kenmerken die horen bij Direct Cinema zijn er dus om realiteit na te streven. Maar zoals regisseur Martin Scorsese ooit zei:
“Cinema is a matter of what’s in the frame and what’s out.”
Een camera vangt altijd maar een gedeelte van de wereld. En dat is precies waarmee de realiteit ook heel erg gemanipuleerd kan worden. Met als eventueel gevolg: dat je een beeld van iets of iemand vormt dat is beïnvloed.
In de TEDx Talk over framing en fake news (zie filmpje) vertelt hoogleraar Baldwin van Gorp bijvoorbeeld dat ons brein bepaalde connecties maakt bij het zien van beelden en vervolgens tot bepaalde conclusies komt. Oftewel:
“Framing works through association. We see an image, we hear a word, and we immediately are making connections. It’s our flexible brain that fills in the gaps.”
Volgens Van Gorp is het wel mogelijk om ons te wapenen tegen framing en de daarbij behorende mogelijkheid om bijvoorbeeld fake news aan te nemen. Daarvoor moet je bereid zijn om verder te kijken dan je eigen frames en zoeken naar alternatieven. Want: “A combination of frames is the best way to demonstrate the complexity of an issue. It will result in a more nuanced picture of reality.”
TMI Academy
Framing beperkt zich niet tot het inkaderen van een film of foto. Een selectie nieuwsitems in het journaal is eigenlijk ook een vorm van framing, omdat de redactie bepaalt om het ene item wel te laten zien in de uitzending, en het andere item niet. Of bijvoorbeeld de manier waarop een filterbubbel werkt: daar is er sprake van een frame dat je wordt voorgehouden op basis van jouw eigen data.
Tijdens onze projectweek besteden wij ook aandacht aan het begrip ‘framing’, om leerlingen te laten zien hoe snel een geframed beeld je kan misleiden.
Lijkt het je leuk om erachter komen over welke thema’s we nog meer lesgeven – om leerlingen optimaal voor te bereiden op de samenleving van vandaag?
Meld je aan voor de webinar
.webp)
.webp)
.webp)
.webp)
