Hoe online exposing aangepakt wordt met de hashtag #StopShaming
Met een campagne en de hashtag #StopShaming spreken BN'ers zich uit tegen online exposen en shamen van onder andere de lhbti+ community.
‘Zij is een hoer’ of ‘hij is homo’. Met zulke commentaren worden foto’s en video’s van nietsvermoedende social media gebruikers op zogenaamde ‘expose-accounts’ geplaatst. Wat volgt: de onschuldige gebruikers worden uitgescholden, zwartgemaakt en bedreigd. Dit fenomeen heet online exposen of online shamen en treft voornamelijk gemarginaliseerde groepen, zoals de lhbti+ community. Aan de hand van de hashtag #StopShaming en een petitie vragen ex-politicus Tofik Dibi en een aantal gelijkgestemde BN’ers aandacht voor deze schadelijke vormen van online intimidatie.
Wat is online exposen en shamen?
De gevaren van het versturen van naaktfoto’s- of video’s, ofwel sexting, zijn bij velen inmiddels bekend. Online exposen reikt echter nog verder dan het delen en misbruiken van dergelijk intiem materiaal. Hoewel de term ‘exposen’ zich letterlijk vertaalt naar ‘blootleggen’, dekt dit in deze context niet de lading. Foto’s en video’s die (voornamelijk) jonge vrouwen op hun eigen social media accounts zetten, worden gerepost op zogenaamde expose-accounts. Bij deze beelden verschijnt commentaar als ‘zij is een hoer’ of ‘hij is homo’. Een TikTok waarin simpelweg een leuk en ‘onschuldig’ dansje gedaan wordt, kwalificeert zich al voor dergelijk misbruik.
Achter het haatvolle exposen gaan uiteenlopende motivaties schuil. Séna Zeewijk, researcher bij TMI Academy, stelt dat aan haat een verlangen naar controle ten grondslag ligt: “In een wereld waar heel veel mensen geen grip hebben op andere dingen, is het makkelijker om andere mensen te haten en exposen dan daadwerkelijk jezelf een spiegel voor te houden en te kijken wat er mis is met je eigen leven.” In het geval van online exposen zijn het voornamelijk vrouwen en mensen in de queer community die hier slachtoffer van worden. Maar ook jongeren zijn vanwege hun verreikende digitale aanwezigheid en gebrek aan kennis over bijbehorende gevaren kwetsbaar voor deze schadelijke vorm van cyberpesten.
Vanwege de verschillende motivaties die met het exposen gepaard gaan, is er geen eenduidig profiel van de daders te schetsen. Sahil Amar Aïssa, mede-initiatiefnemer van de nieuwe campagne, verklaarde aan de NOS dat expose cultuur onder andere een probleem is in de Marokkaanse- en Turks-Nederlandse gemeenschap. De nare aantijgingen en bedreigingen jegens gemarginaliseerde groepen beperken zich echter uiteraard niet tot deze bevolkingsgroep.
De gevolgen
Het houdt niet op bij het onvrijwillig plaatsen en bespotten van de slachtoffers op expose-accounts. De honderden - soms duizenden - volgers van deze haataccounts maken het hun missie om de afgebeelde persoon online te belagen. In een aflevering van Propaganda, een programma dat fake news onderzoekt, duiken de presentatoren in de wereld van expose accounts. Middelpunt van de aandacht is Youness Ouaali, ofwel één van Nederlands bekendste ‘haatvloggers’. Ouaali post op Instagram beelden van moslima’s die zich volgens hem slecht gedragen en voorziet dit van denigrerend commentaar. Zo repostte hij een video van een meisje met een hoofddoek dat aan het twerken is. De onmiskenbaar sarcastische caption: “weer een kansparel voor de toekomst.” Met dergelijke opmerkingen spreekt Ouaali duidelijke afkeer uit naar het ‘onkuise’ gedrag van de vrouwen die hij op Instagram post.
Propaganda-presentatrice Charisa Chotoe spreekt met een andere vrouw die onvrijwillig op zijn account verschenen. Ouaali deelde zonder toestemming een foto van haar op een Black Lives Matter-demonstratie, met alle nare gevolgen van dien. Er werd haar verweten dat ze voor de ‘verkeerde zaak’ protesteerde en ze werd door volledig onbekende accounts bedreigd. “Als ik je op straat zie dan verkracht ik jou” en “ik ben nog niet klaar met jou” zijn slechts een greep uit de afschrikwekkende comments die als gevolg van de post binnen stroomden. Toen ze Ouaali benaderde en hem verzocht de foto van zijn account te halen, toonde hij geen enkel berouw. Hij had - in zijn eigen woorden - simpelweg gebruik gemaakt van zijn vrijheid van meningsuiting.
#StopShaming
De slachtoffers van exposing kunnen vanwege angst of schaamte geïsoleerd raken, depressief worden of andere nare mentale gevolgen ondervinden. Deze consequenties worden ook sterk benadrukt in de eerder genoemde verklaring van Tofik Dibi en andere BN’ers als Achmed Akkabi en Najib Amhali. Daarnaast presenteren zij een drieledig statement waarin ze hun afschuw voor het shamen uitspreken en een beroep doen op meerdere partijen om de daders hard aan te pakken. Politici, politie en justitie moeten deze misdaden proactief bestrijden. Maar ook social media platforms Facebook, Instagram en TikTok worden genoemd als essentiële spil in het bestrijden van exposing en shaming. Zij moeten verantwoordelijkheid nemen door expose-accounts sneller te verwijderen en gebruikers te blokkeren.
Een positief geluid
Naast de confronterende en enigszins negatieve toon in het statement tegen shaming, klinkt er ook een positief geluid. Jonge vrouwen in Nederland en de lhbti+ gemeenschap wordt op het hart gedrukt dat het helemaal niet verkeerd is om dansjes te doen op TikTok of voor een foto te poseren met een gezicht vol make-up. Deze boodschap echoot ook duidelijk na in een video die Dibi op Instagram postte ter aankondiging van de campagne. Want, zegt hij, er is niks mis met vlinders voelen in je buik, met verkering krijgen, met verliefd worden, met je seksualiteit ontdekken.
Precies drie jaar geleden, op Internationale Vrouwendag, scheen minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in een kamerbrief licht op zorgwekkende ontwikkelingen omtrent online (seksuele) intimidatie. Dankzij de hernieuwde spotlight die op het onderwerp geschenen wordt, is er nu eindelijk weer meer perspectief en hoop. Het is tijd voor actie. Of, zoals Dibi het verwoordde: “het is tijd om de exposers te exposen en de snitches te snitchen.”
Meld je aan voor de webinar
.webp)
.webp)
.webp)
.webp)
