Wat is de rol van opvoeders bij gevaarlijke online internet challenges?
Hoe maak je jongeren bewust van de gevaren van internet challenges, als je zelf lang niet alle challenges kent? Je leest het in deze blog.
De laatste jaren razen er veel verschillende internet challenges over het wereld wijde web. Deze challenges lijken vaak onschuldig, maar kunnen grote gevaren met zich meebrengen. Geert en Anita verloren hun zoon aan een internet challenge, terwijl ze überhaupt nog nooit van de challenge gehoord hadden: “De ontwikkelingen op internet en social media gaan zo snel dat de opvoeders niet meer weten wat er zich nu allemaal afspeelt”.
Een internet challenge is inmiddels meer dan een eenmalige actie of trend. Bij een challenge daag je je online volgers uit om een opdracht uit te voeren of een uitdaging aan te gaan. Een bekend voorbeeld hiervan is de Ice Bucket Challenge die in 2014 viral ging. Bij deze challenge wordt er een bak met ijskoud ijs over je hoofd gegooid. Aan deze challenge hing als hoger doel: aandacht en geld ophalen voor de spierziekte ALS.
Choking Game
Maar een challenge kan ook compleet anders verlopen, gevaren met zich meebrengen of zelfs fataal aflopen. Dat overkwam de 16-jarige zoon van Geert en Anita, in het voorjaar van 2017. Hun zoon Tim filmde zichzelf, terwijl hij de choking game deed. Het idee van de choking game is dat degene die de challenge aangaat, zichzelf enkele seconden van zuurstof ontneemt om zo een high gevoel te krijgen.
Bij Tim liep deze challenge verkeerd af waardoor hij stierf. Geert en Anita waren op het moment van de challenge en het overlijden niet thuis. Ze troffen zijn lichaam en de opname op zijn telefoon ‘s avonds laat pas aan. Naast veel verdriet, was er ook het gevoel van onmacht bij de ouders van Tim. Zij hadden nog nooit van de challenge gehoord en hadden geen idee dat dit onder de jongeren speelde. Samen met hun dochter Anna richtten ze Stichting T.I.M. op: de stichting Tegen Internet Misstanden. Afgelopen voorjaar brachten ze zelfs een documentaire over het verhaal van Tim uit.
Dagelijkse content
Online challenges manifesteren zich op social media apps, zoals Facebook, Instagram en TikTok. Er zit geen leeftijdsgrens aan de uitdagingen. Er is ook niet een vaste bedenken voor een challenge. Zodra de challenge door meerdere social media gebruikers wordt opgevangen, kan de challenge viral gaan en over de hele wereld gedaan worden. Een challenge kan zo weer overwaaien, maar kan ook meerdere keren terugkomen.
Geert en Anita hopen met hun stichting meer aandacht te krijgen voor de gevaren. Het is daarom belangrijk dat ze op de hoogte blijven van de nieuwste challenges, die zij in hun filterbubbel waarschijnlijk niet te zien krijgen. Geert antwoordt daarop: “Eigenlijk worden we meestal gewezen op nieuwe challenges door volwassenen. Intussen hebben we een redelijk netwerk opgebouwd en weten veel mensen dat we hiermee bezig zijn. Berichten kunnen dus komen van bevriende ouders, van instellingen die zich bezighouden met social media opvoeding, van contacten uit de pers, enzovoort. Het gebeurt bijna nooit dat jongeren ons hierover informeren. We hebben ooit geprobeerd om een groep jongeren hiervoor in te zetten aangezien zij deze zaken toch het eerste zien. Uiteindelijk is dat niet van de grond gekomen. Het lijkt erop dat er toch een barrière is om dit te melden (taboe, gevoel van verklikken,…).”
De rol van ouders en docenten
Die barrière moet doorbroken worden, waarop Geert antwoordt: “Ik denk dat er een heel belangrijke rol is weggelegd voor ouders, docenten of verzorgers. Social media is niet meer weg te denken uit het leven van jongeren dus het moet ook onderdeel zijn van de opvoeding, opleiding en vorming van jongeren. Hier ligt tegelijkertijd ook de uitdaging. De ontwikkelingen op internet en social media gaan zo snel dat de opvoeders niet meer weten wat er zich nu allemaal afspeelt, wat de mogelijkheden zijn, wat de verschillende media zijn en hoe deze – helaas ook op slechte manieren – kunnen ingezet worden."
"Het gaat er dus met name om dat de opvoeders in gesprek blijven met jongeren en dat jongeren durven te vertellen waarmee ze geconfronteerd worden. Het gaat er om dat de jongeren weerbaar gemaakt worden en dat ze hulp zoeken of nee zeggen als er iets gebeurt wat niet goed voelt. We merken ook wel dat ouders en opvoeders niet altijd toegang hebben tot laagdrempelige en concrete informatie op dit vlak. Er wordt al snel gegoocheld met moeilijke woorden waardoor mensen snel afhaken.”
Het is dus belangrijk dat jongeren zich weten te weren tegen de uitdagingen, omdat ze vaak de gevaren niet voorzien. Er is een belangrijke rol weggelegd voor ouders, verzorgers en ook docenten. Iedereen die een opvoedende rol in het leven van een kind heeft. Maar als je alles dan hebt geprobeerd en de dialogen bent aangegaan, zal een kind altijd nog getriggerd kunnen worden door wat hij of zij online ziet.
Meer verantwoordelijkheid bij de sociale media
Volgens Geert is er daarom ook een rol voor de social media bedrijven zelf weggelegd: “Zeker. Gevaarlijke challenges moeten zo snel mogelijk verwijderd worden en wellicht kunnen zij ook een rol spelen in het waarschuwen van bijvoorbeeld de opvoeders. Vanuit onze contacten binnen de EU Alliance to better protect minors online merken we wel dat deze partijen hier veel aandacht voor hebben. Er is meer en meer bewustzijn dat ze een verantwoordelijkheid hebben hierin. Het zijn enorme marketing-machines. Het zou mooi zijn indien ze dit ook zouden inzetten voor het goed informeren van ouders en opvoeders.”
Zelf aan de slag
Stichting T.I.M. biedt zelf ook informatie en lesmateriaal aan, zoals mentortrainingen. Je kunt je inschrijven voor de nieuwsbrief of hun eigen blog bekijken voor de laatste updates over online misstanden en challenges.
Wij bij TMI Academy hebben de workshop Filterbubbel ontwikkeld, waarin we jongeren bewust willen maken van hun online bubbel. Daarbij onderzoeken we wat er in je eigen filterbubbel zit en hoe het dus kan dat jouw online feed kan verschillen van die van je vrienden of ouders. Een gevolg daarvan is polarisatie en meningsverschillen.
Meld je aan voor de webinar
.png)
.jpeg)
.png)
.jpeg)
