Waarom is TikTok zo verslavend?
TikTok heeft een vreemd soort betovering over zich! Maar wat is dat nou eigenlijk? In dit artikel gaan we hierop in! Waarom is TikTok zo verslavend?
Voor de meeste mensen boven de dertig is TikTok een wat mysterieus platform vol met dansende tieners, irritante muziekjes en onvolgbare humor (voor wie helemaal onbekend is met TikTok leggen we in dit artikel de basics uit). Toch heeft het een vreemd soort betovering. Terwijl je tijdens het kijken verzucht dat de jeugd van tegenwoordig het spoor bijster is geraakt, merk je dat de verleiding om te blijven kijken bijna onweerstaanbaar is. De cijfers laten trouwens ook zien dat je niet zomaar meer loskomt van TikTok als je er eenmaal aan begint: 90% van de gebruikers gebruikt de app meerdere keren per dag. Waarom is TikTok zo verslavend?
De TikTok-fuik
Eén van de redenen dat je moeilijk stopt met kijken is de vormgeving. Zodra je de app opstart begint er een video te spelen die je hele scherm vult. Je wordt er dus meteen in gezogen. De video’s zijn heel kort (vijftien seconden), waardoor je aandacht nauwelijks verslapt - en gebeurt dat toch, dan kun je makkelijk naar de volgende video scrollen. De beste manier om te zorgen dat mensen blijven kijken is ze non-stop nieuwe dingen te laten zien. En dat is precies wat TikTok doet.
De magische formule
De video’s die je ziet als je TikTok opent vormen de ‘voor jou’ feed. Dat zijn niet, zoals op andere sociale media platforms, berichten van de mensen of pagina’s die je volgt. De video’s op de ‘voor jou’ feed van TikTok kunnen van iedereen zijn, willekeurige video’s waarvan het algoritme van TikTok heeft bepaald dat jij daarin geïnteresseerd bent. Op basis van je activiteit op TikTok leert het algoritme wat je leuk vindt om naar te kijken, en laat het je video’s zien die gerelateerd zijn aan jouw interesses. Hoe langer je kijkt, hoe beter het algoritme weet wat je leuk vindt, hoe meer de ‘voor jou’ feed video’s laat zien die afgestemd zijn op wat jij (volgens het algoritme) graag wilt zien. Dat werkt ontzettend goed, meestal dan.
Terwijl je dus op andere social media nog zelf enige controle hebt op wat je ziet (je beslist zelf wie je volgt en wie niet), op TikTok is het algoritme koning. TikTok adverteert daar trouwens gewoon mee. Wie de TikTok-app wil downloaden ziet in de appstore de volgende aanbeveling: ‘Je hoeft alleen maar te kijken. Hou je bezig met wat je leuk vindt, sla over wat je niet leuk vindt en ontdek een eindeloze stroom korte video's die aanvoelen alsof ze speciaal voor jou zijn gemaakt.’ Bij TikTok is de filterbubbel dus geen schimmig bijverschijnsel, maar het uitgangspunt van de hele app.
Om het naar je zin te hebben op TikTok heb je dus geen netwerk van vrienden nodig. Ook al volg je niemand, dan nog is er eindeloos veel content in de ‘voor jou’ feed. ‘Hoe meer je kijkt, hoe beter het wordt’, adverteert TikTok. En dat is zo: naarmate je meer kijkt, weet TikTok steeds beter wat je graag wilt zien. In een oceaan van videos weet de technologie achter TikTok daar de beste uit te pikken om te zorgen dat je aan je scherm gekluisterd blijft.
Hoe dat algoritme precies werkt weet niemand, maar dát het werkt is wel duidelijk. Zelfs de meest sceptische kijker wordt direct meegezogen en vergeet de tijd. Als kritische onderzoeker was ik zelf na vijf minuten al helemaal vergeten waarom ik eigenlijk TikTok had geopend, en zat ik hersenloos door filmpjes te scrollen.
Het nieuwe sociaal
Dat het algoritme bepaalt wat je ziet heeft ook grote gevolgen voor het sociale aspect van TikTok. Als je een filmpje uploadt en daar een trending hashtag bij zet of meedoet met een populaire challenge, dan sluit je je tijdelijk aan bij een groep van duizenden TikTokkers, een groep die veel groter is dan je eigen vriendenkring. Je kunt dus interactie hebben met veel meer mensen, maar aan de andere kant is die interactie ook veel diffuser, omdat er geen vaste ‘community’ meer centraal staat van volgers en mensen die je volgt.
Niet alleen wat je te zien krijgt gaat dus ver buiten je eigen kringetje, maar ook wat je post. Als je geluk hebt tenminste. Als het algoritme jouw video oppikt en in de ‘voor jou’ feed van anderen zet, kan het zomaar zijn dat jouw video ineens duizenden keren bekeken wordt. Krijgt een video veel ‘views’, dan krijgen nog meer mensen te zien, waardoor je dus viral kunt gaan.
Zo werd de zestienjarige Charli d’Amelio binnen een jaar de grootste TikTokker ter wereld, eigenlijk min of meer per ongeluk. In een interview met de Washington Post vertelt ze dat ze niet had verwacht dat iemand buiten haar eigen vrienden haar video’s zou bekijken. Maar plotseling kreeg één van haar video’s een paar duizend views en kreeg ze steeds meer volgers. Nu, nog maar een jaar later, heeft ze een indrukwekkende 63,9 miljoen volgers. Natuurlijk zijn verhalen als die van Charli d’Amelio uitzonderingen. De meeste video’s op TikTok worden nauwelijks bekeken, hoe hard hun makers ook hun best doen. Je komt als je even zoekt genoeg filmpjes tegen van gedesillusioneerde TikTokkers die het niet lukt om mensen te bereiken met hun filmpjes (en vervolgens met dat filmpje heel veel views krijgen).Toch voelt het alsof op TikTok bekendheid altijd net om de hoek ligt. En dat bepaalt natuurlijk de intentie waarmee je filmpjes uploadt - natuurlijk, om ze aan je vrienden te laten zien, maar vooral om zoveel mogelijk mensen te bereiken.
Niet voor niets gebruikt iedereen de hashtag #fyp (for you page) bij de filmpjes, of hashtags die op dat moment trending zijn, want dat is de beste manier om het algoritme te laten weten dat jij graag op de ‘voor jou’ pagina wilt komen. Of misschien is dat juist niet de manier om dat te doen, niemand weet het precies zeker. Er wordt op TikTok volop gediscussieerd over de logica achter welke video wordt gepromoot en welke niet. Op TikTok vind je allerlei theorieën over hoe het algoritme precies werkt, maar het blijft gissen.
En zo blijft TikTok een geheimzinnig platform waar alles op kan gebeuren, en viraal gaan altijd nét buiten handbereik ligt - en meestal ook blijft.
Tijdens de TMI-projectweek leren we leerlingen wat een algoritme is, zowel online als offline. Meer weten?
Meld je aan voor de webinar
.webp)
.webp)
.webp)
.webp)
